Manastir Orahovica

Najstariji pisani izvori o ovom duhovnom i kulturnom sedištu Srba Slavonije potiču iz kraja XVI veka. U davnini, on se još naziva i Remeta.

Manastirska crkva Svetog Nikole podignuta je izmeću 1592. i 1594. godine. To je zidana građevina koja prati tradicije moravske graditeljske škole. Sasvim je izvesno da je podignuta na mestu starije i skromnije crkve brvnare.

Od podizanja crkve do danas promenjena su tri ikonostasa. O najstarijem nema mnogo podataka. Drugi je slikao zograf Savatije Krabuleć 1697. godine, a treći 1869. godine Pavle Simić. Živopisom crkve dominira Loza Nemanjića što nam ukazuje na težnju slavonskih Srba za očuvanjem svoje srednjevekovne tradicije i na ovim prostorima.

Niz vekova ovaj manastir je i značajan prepisivački centar. Spisi su prepisivani, povezivani i ukrašavani. Ovde posebno treba istaći kaligrafa Mateja (1594. godine prepisao Parenesis Svetog Jefrema Sirina), starca Spiridona te monahe Dionisija i Teofila i popa Stefana. O bogatstvu manastirske biblioteke svedoči i inventar iz 1758. godine u kome stoji da manastirska knjigohranilnica ima 32 srpske knjige; 25 rukopisa i 7 iz starih srpskih štamparija te 52 ruske štampane knjige.

Tokom svoje istorije manastir je delio sudbinu svoga naroda na ovim prostorima. Tako je imao i periode procvata (sredinom XVIII veka ovde je pravi rasadnik monaštva. U manastiru je desetine monaha i iskušenika, samo jeromonaha 50 i 12 đakona), ali još češće periode pustošenja i paljenja.

Posebno je bilo teško po povlačenju Turaka iz Slavonije koji iza sebe ostavljaju zgarišta. Ipak, već 1696. godine zalaganjem kaluđera manastira Liplje i Stuplje iz Bosne ponovo oživljava. Manastir je postradao i za vrijeme Drugog svetskog rata.

U manastiru danas nema monaštva, a njegova obnova je u toku.

 

Manastir Jasenovac

Došavši u Eparhiju slavonsku maja 1999. godine, Njegovo Preosveštenstvo Episkop Sava je zatekao spaljen eparhijski dvor i katedralnu crkvu u Pakracu.

Uzimajući u obzir veliki značaj i svetinju koju za Srpski narod predstavlja Jasenovac, o Prazniku Vavedenja Presvete Bogorodice 2000. godine, Episkop Sava je kompleks parohijske crkve proglasio Manastirom u kome se nalazi privremeno sedište Eparhije slavonske.

Godine 2003. započeta je i obnova parohijske kuće, današnjeg manastirskog konaka, kao i uređenje pomoćnih zgrada.

Crkva Rođenja Svetog Jovana Krstitelja je podignuta i osvećena 1984. godine.

 

Manastir Pakra

Manastir se nalazi između Pakraca i Daruvara, uz istoimenu reku koja protiče pored Manastira, u brdsko – planinskom delu Slavonije nazvanom Zabrđe.

Ove krajeve srpsko stanovništvo naseljava već u XV veku, a naročito u XVI, posle pada Slavonije pod Turke. U istorijskim izvorima se još naziva i Nova Pustinja.

Najstarije svjedočanstvo o njegovom postojanju je iz 1556. godine. Za vreme turske vlasti u Slavoniji je zapusteo, a obnovio ga je 1697. godine Mitropolit moravski Grigorije sa svojim monasima iz Mileševe. U istoriji je zabeležen odlazak Teodora Mileševca 1717. godine u Rusiju radi milostinje, gde dobija dosta darova, najviše knjiga i crkvenih dragocenosti u vrednosti od 100 rubalja.

Vredno monaštvo je ubrzo uvećalo manastirsku ekonomiju (polovinom XIX veka posed Manastira je bio veći od 100 jutara) te počelo obnovu zapustelog Manastira Sveta Ana. Između 1759. i 1763. godine podignuta je kapela Svetog Nikole na manastirskom groblju.

Današnja zidana crkva Vavedenja Presvete Bogorodice je građena od 1761. do 1765. godine. 1769. godine je dograđen zvonik, a potom je urađen ikonostas, jedan od najlepših u Eparhiji koji se pripisuje novosadskom slikaru Vasiliju Ostojiću.

Riznicu Manastira je krasila veoma bogata biblioteka. Dragocenosti su često donošene iz drugih Manastira Srpske crkve, npr. iz Mileševe plaštanica iz 1567. godine, rukopisne knjige iz Ravne Reke i Gomionice.

Manastir je često stradao od vremenskih nepogoda, ali je i pustošen u vreme Prvog, odnosno Drugog svetskog rata nakon kojih nikada nije u potpunosti obnovljen.

 

Manastir Svete Ane

Manastir Svete Ane se nalazi u blizini Daruvara. Manastirska crkva je podiguta 1412. godine u izrazito gotskom stilu. Ktitor je Benedikt Nelepić i podignuta je za monaški red Pavlina.

Kada su oni napustili Manastir, na ruševine dolazi patrijarh Arsenije Čarnojević, a pakranski monasi (predvođeni igumanom Nićiforom Jovanovićem) 1730. godine obnavljaju zapusteli Manastir. Kada su crkvu uredili oni su po dozvoli grofa Lokatelija, komadanta Slavonije 1731. godine uselili.

godine odluku grofa Lokatelija je potvrdio i Dvorski ratni savijet. Međutim, i kasnije su sledeli sporovi, kako sa Pavlinima tako i sa daruvarskom vlastelom Janković.

godine je konačno dobijen sudski spor sa Jankovićima i Manastiru je vraćeno sve što je oduzeto te darovano još 828 jutara šume.

godine obnovljena je manastirska crkva, a 1906. godine ugrađen novi ikonostas.

Danas u manastiru nema žitelja.