Životopis Episkopa pakračko-slavonskog g. Jovana (Ćulibrka)

Episkop Jovan (Ćulibrk) je rođen 16. aprila 1965. godine u Zenici. Osnovnu školu i gimnaziju završio u (Bosanskoj) Gradišci. Južnoslovenske jezike i književnosti studirao na univerzitetima u Banjoj Luci i Zagrebu, gdje je diplomirao na Katedri za stilistiku radom o Milošu Crnjanskom za koji je dobio Brankovu nagradu Matice srpske 1991. godine (danas se taj rad u vidu knjige Crno sunce, i oko njega krug – Stvaranje, Podgorica, 2001 – koristi na postdiplomskim studijama). Teologiju je studirao na Pravoslavnim bogoslovskim fakultetima u Beogradu i u Srbinju, gdje je diplomirao radom o Nikonu Jerusalimcu. Magistarske studije iz jevrejske kulture pohađao u Spomen-ustanovi Jad Vašem i na Jevrejskom univerzitetu u Jerusalimu; dobitnik je nagrade Golde Meir za 2004. godinu. Magistarski rad je odbranio kod dr Davida Bankira, šefa Međunarodnog instituta za proučavanje holokausta u Jad Vašemu. Trenutno priprema doktorat iz iste oblasti sa dr Joavom Gelberom. Govori engleski, ruski i jevrejski jezik, služi se njemačkim, grčkim i s nekoliko slovenskih jezika.
Kao iskušenik bio od 1991. godine u Manastiru Savina, a 1992. prešao u Cetinjski manastir, gdje je zamonašen uoči Ivanjdana 1993. godine. U čin jerođakona rukopoložen je od Visokopreosveštenog Mitropolita Crnogorsko-primorskog Amfilohija na Svetog Luku Apostola i Petra Cetinjskog 31. oktobra 1995. godine, a u čin jeromonaha na Duhovski Ponedjeljak 16. juna 1997. godine u Manastiru Stanjevići. U čin protosinđela proizveden je o Petrovdanu 2007. godine na Cetinju. Od 1997. godine starješina je Manastira Moračnika, zadužbine Balše III, i sa blagoslovom Mitropolita Amfilohija stara se o obnovi crkava i manastira na Skadarskom jezeru (Zetskoj Svetoj Gori) a sličnim povodom je boravio u Italiji 2001. (saradnja sa italijanskim institucijama na zaštiti kulturnog nasljeđa SPC na Kosovu i Metohiji); u Italiji je boravio i 2002. godine kao gost italijanske padobranske brigade „Folgore”, na dodjeli Ordena Svetog Save istoj brigadi 2004. godine i povodom učešća na konferenciji o Kosovu u italijanskom parlamentu 2008. godine. U Izraelu je učestvovao u pripremi i realizaciji konferencije Kosovski problem na BESA centru za strateška istraživanja 2007. godine, a u Centru Vili Brant u Jerusalimu održao je 2008. godine predavanje Kosovo: Evropeizam na sudu. U Izraelu je boravio i kao član državne delegacije SR Jugoslavije januara 2001. godine i tom prilikom svjedočio o Kosovu i Metohiji, a o raspadu Jugoslavije i posljedicama po međuetničke odnose je govorio na međunarodnoj konferenciji u organizaciji Centra Vidal Sasun u Jerusalimu 2006. godine.
Osamdesetih godina 20. veka Episkop Jovan je objavio niz radova o savremenoj muzici i kulturi, te o teoriji i praksi savremenih medija i pitanju post-i supra-modernizma u stručnim magazinima i časopisima. Godine 2001. je uredio CD na kome su snimljene pjesme Svetog Nikolaja Žičkog i Ohridskog (Pesme iznad Istoka i Zapada). Sličnih rezultata je imao i rad na Radio Svetigori, čije se emisije iz serijala Djeca apokalipse – djeca Okrivenja emituju i reemituju od 1998. godine.
Organizovao je internet sajt Mitropolije Crnogorsko-primorske, i urednik je za liturgičku književnost na Projektu Rastko-Biblioteci srpske kulture na internetu.
Od 1993. do 2003. godine predavao književnost, srpski i slovenski jezik te opštu istoriju i bio sekretar Bogoslovije Svetog Petra Cetinjskog na Cetinju. Učestvovao je u stvaranju Radio Svetigore 1998. godine, prve crkvene radio-stanice u SPC, na kojoj sarađuje do danas, a glavni urednik magazina Svetigora bio je od 2002. do 2003. godine. Od ljeta 2003. godine uživa gostoprimstvo Majke Crkve Jerusalimske, gdje je do 2005. godine služio u Manastiru Svetog Georgija Hozevita, a potom povremeno i po potrebi opslužuje Manastir Sarandari – Četrdesetodnevnu Goru i druge svetinje Svete Zemlje.

Intertestamentarne studije
Član je Komisije Svetog Arhijerejskog Sinoda za prevod Starog Zavjeta. Učestvovao je u ime SPC na Šestom akademskom susretu između pravoslavlja i judaizma na Van Lirovom institutu u Jerusalimu 2007. godine. Pridruženi je član Teološkog bratstva u Svetoj Zemlji koje se bavi odnosom hrišćanstva i judaizma, za koje je održao nekoliko predavanja. Objavljivao je na temu rukopisa Mrtvog mora, a na Filosofskom fakultetu u Beogradu je 2009. godine držao dva predavanja na postdiplomskoj radionici o jevrejskoj istoriji i kulturi.

Kosovo i Metohija
Od juna 1999. godine sa blagoslovom Blaženog spomena Patrijarha Pavla boravi u Pećkoj Patrijaršiji i stara se o saradnji sa KFOR-om i UNMIK-om. Tamo je radio na zaštiti svetinja i naroda, izbavljanju izbjeglica i ostataka naroda na Metohiji, popisivanju ubijenih, ranjenih, nestalih, protjeranih i izbjeglih, na dokumentovanju stradanja i na povratku Srba na Metohiju. Član je Odbora za Kosovo i Metohiju SASabora SPC.
Devedesetih godina 20. vijeka u ime Bogoslovije Svetog Petra u saradnji sa profesorima Filosofskog fakulteta u Nikšiću učestvuje u osnivanju Bogoslovsko-filosofskog simposiona u dane Svetih Kirila i Metodija. U tom svojstvu je uredio prva dva zbornika sa tog simposiona – Jagnje Božije i zvijer iz bezdana – Filosofija rata (sa protođakonom Radošem M. Mladenovićem) i Svetost i odgovornost – Svetigora, Cetinje, 1996. i 1998). Priredio je Sabrana djela ruskog matematičara i istoriosofa Igora Šafareviča na srpskom jeziku, kao i zbornik Nikon Jerusalimac: Ličnost-vrijeme-djelo (Svetigora, Cetinje, 2004) sa istoimenog međunarodnog simposiona održanog na Skadarskom jezeru 2000. godine. S radovima o Nikonu Jerusalimcu učestvovao je na naučnim skupovima o Grigoriju Palami u Srbinju (Nikon Jerusalimac i isihastičko predanje), u Minsku o Četvrtom vaseljenskom saboru (Vliяnie dogmatov Četvertogo vselenskogo sobora na Nikona Ierusalimskogo) i na Prevlaci o drevnohrišćanskom i svetosavskom nasljeđu u Crnoj Gori (Prorok nestvorene svjetlosti: o malo poznatoj karakteristici drugog uticaja Svete Zemlje).

Odbor za Jasenovac
Godine 2002. učestvovao je na Trećoj međunarodnoj konferenciji o Jasenovcu u Jerusalimu, radom SPC i Jasenovac. Koordinator je Odbora za Jasenovac SASabora SPC, u kojem Odboru je od njegovog osnivanja 2003. godine. Odbor je razvio široku aktivnost, utičući značajno na otadžbinskom, regionalnom i međunarodnom planu na svijest o stradanju srpskog naroda i Crkve u Drugom svjetskom ratu i na prosavljanje Novomučenika Jasenovačkih. Od osnivanja, tridesetak saradnika Odbora je školovano u Jad Vašemu u Jerusalimu i učestvovalo zajedno sa Episkopom Jovanom na međunarodnim konferencijama o obrazovanju o holokaustu 2004, 2006, 2008. i 2010. godine. Saradnici Odbora su uradili multimedijalni CD Jasenovac – Donja Gradina – Industrija smrti 2005. godine, održavaju internet-sajt Odbora i rade na pitanju Jasenovca u medijima, prosvjeti, nauci, muzeologiji itd. Nastojanjem Odbora, u bogoslovije SPC uvedeno je obavezno obrazovanje o Jasenovcu kao i pokloničko putovanje u Jasenovac. Odbor održava i redovne seminare za nastavnike bogoslovija. Odbor za Jasenovac je tokom godina konsultovan od velikog broja domaćih i stranih institucija u pitanju stradanja u Drugom svjetskom ratu u Jugoslaviji, i veoma često je učestvovao u posredovanju između naših i stranih institucija na ovom polju; zahvaljujući tom radu Odbor za Jasenovac SPC ima utvrđenu međunarodnu poziciju i značajan glas u pitanju kojim se bavi. Posebnu težinu ima saradnja sa Centrom Simona Vizentala u pronalaženju i procesuiranju još živih nacističkih zločinaca. Episkop Jovan je učestvovao je na nizu konferencija, simposiona, radionica i memorijalnih događaja vezanih za ovu temu u Banjoj Luci, Sarajevu, Jerusalimu, Beogradu, Novom Sadu, Njujorku itd.

Vojska
Oktobra 2002. godine Episkop Jovan je uveden u rezervni sastav 63. padobranske brigade, gdje je prošao padobransku obuku i redovnim vojničkim putem došao do podoficirskog čina. U Izraelu je u sastavu svojih studija proučavao vojno-civilne odnose kod profesora Ben Arija i sarađivao sa izaslanicima odbrane Srbije u Izraelu, upućujući se u pitanje duhovničke službe u tamošnjim uslovima, učestvujući npr. 2008. godine kao predstavnik Ministarstva odbrane Srbije na međunarodnom okupljanju padobranaca. Član je uredništva časopisa specijalnih snaga Vojske Srbije Padobranac, saradnik u izdavačkom programu Medija centra Odbrana i Fakulteta bezbednosti, a za potrebe Ministarstva odbrane Srbije trenutno koordiniše saradnjom između Vojnog arhiva Srbije i Arhiva Jad Vašema.